Bielactwo nabyte – przyczyny, leczenie
Bielactwo nabyte jest to choroba skóry z łagodnym przebiegiem. Nie doprowadza ona do trwałego uszczerbku zdrowia, a rozwija się wówczas, gdy komórki pigmentowe, zwane melanocytami, odpowiadające w organizmie za właściwy kolor włosów, skóry i tęczówki oka, ulegną uszkodzeniu i zaczynają zamierać lub zaprzestają produkować pigment – melaninę.
Przyczyny tej choroby nie są do końca poznane, jednak sugeruje się, że w większości przypadków u jej podłoża leżą czynniki autoimmunologiczne – choroby układu wewnątrzwydzielniczego takie, jak cukrzyca, czy wszelkie zaburzenia funkcji tarczycy (organizm wytwarza przeciwciała niszczące melanocyty), genetyczne – bielactwo przekazywane jest w sposób wielogenowy (w 30% schorzenie występuje rodzinnie) i środowiskowe. Choroba ta jest też powiązana z układem nerwowym, ponieważ często zdarza się, że odbarwione miejsca mają kształt obszaru zaopatrywanego przez dany nerw. Niekiedy zmiany pojawiają się jako efekt po przebytym bardzo silnym stresie lub traumatycznym wydarzeniu (przyczyna psychosomatyczna).
Badania epidemiologiczne wskazują, że objawy bielactwa ujawniają się przeważnie po dziesiątym roku życia i we wczesnej młodości. W wyniku zaburzenia pracy melanocytów zaczynają pojawiać się na skórze charakterystyczne odbarwienia (plamy) posiadające ciemniejszą od zdrowej skóry obwódkę. Początkowo są to małe, prawie białe plamki, które następnie powiększają swój obszar i zajmują coraz większą powierzchnię ciała. Bielacze nie mają charakteru zapalnego, jednak po emisji na promieniowanie UV pojawia się rumień w ich obrębie. Gdy odbarwienie pojawia się na owłosionej skórze głowy, wtedy depigmentacji ulega całe pasmo włosów na danym obszarze. Zmiany zazwyczaj pojawiają się na grzbietach dłoni, na twarzy, szyi i dekolcie, w zgięciach stawów, ale nieleczone mogą rozprzestrzenić się na całe ciało.
Leczenie bielactwa jest bardzo trudne, długotrwałe i zawsze dobierane indywidualnie w zależności od rodzaju, ilości i wielkości zmian. Skuteczną metodą niwelowania odbarwień jest fototerapia i fotochemioterapia (naświetlania PUVA), oprócz tego pacjentom przeważnie zalecane są różnego typu maści (od kosmetycznych, po kortykosteroidy). Niekiedy stosuje się chirurgiczne usuwanie zmian, a w bardzo rzadkich przypadkach, jeśli plamy bielacze obejmują powierzchnię ciała powyżej 60 – 65%, bierze się pod uwagę odbarwienie reszty zdrowej skóry.
Czasami, pomimo licznych sposobów leczenia, nie udaje się uzyskać efektu 100% repigmentacji obszarów dotkniętych bielactwem. Zdarza się, że pacjent nie jest w stanie zaakceptować psychicznie tego trwałego defektu i taki stan odbija się na obniżeniu komfortu życia, w skrajnych przypadkach doprowadzając do depresji. Wtedy konieczne staje się wsparcie psychiczne i pomoc psychoterapeuty. Dlatego bardzo ważne jest, aby pacjent uzyskał jak najwięcej informacji o chorobie i metodach jej leczenia